Uzungöl

Uzungöl Trabzon'a 99 km ve Çaykara ilçesine 19 km uzaklıkta, deniz seviyesinden 1090 m yükseklikte bulunur.

Vadinin ortasında bulunan ve yamaçlardan düşen kayaların Haldizen deresinin önünü kapatmasıyla oluşmuş göl, "Uzungöl" olarak bilinir ve çevreye aynı ad verilmiştir. Özellikle yakınındaki "Şerah" köyünün yöreye uygun tarzda yapılmış eski ahşap evler, doğanın güzelliğini tamamlar özelliktedir.

Yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgisini çeken Uzungöl, sahip olduğu turistik potansiyeli bakımından çok zengindir.

Çevrede trekking, kuş gözlem, Uzungöl İnan Kardeşler botanik amaçlı turların yanı sıra daha yükseklerdeki dağların arasındaki göllere veya yakınlardaki Şekersu, Demirkapı, Yaylaönü gibi diğer yaylalara geziler düzenleme olanağı vardır.

Yaban hayatı bakımından Uzungöl çevresindeki dağlarda ayı, kurt, yaban keçisi, tilki, kafkas dağ horozu gibi çeşitli hayvan türleri barınmaktadır.

Haldizen deresi vadisinde, heyelan sonucu dere yatağının tabii baraj şeklinde kapanması sonucu oluşan göl, çevresindeki ladin ormanları ile çekici bir peyzaj sergiler, Göl kıyısında yer alan Uzungöl yerleşmesi belediye teşkilatına sahip olup, alt yapı çalışmaları devam etmektedir.

Belediye tarafından hazırlanmış 1/ 2000 uygulama imar planı bulunduğu ifade edilen yerleşmede; geleneksel ahşap yayla yapılarının kuzeybatı yönündeki çayırlık yamaçlardaki konumundan, beton yapılarının kuzeybatı yönündeki çayırlık yamaçlardaki konumundan beton yapılar şeklinde göl kıyısına inmekte olduğu müşahade edilmiştir.

Gölün su sathı, mevsiminde gelen su miktarı ile bağımlı olarak cüzi farklılıklar gösterir ise de, genelde boyu 1000 metre, eni 500 metre, derinliği ise 15 metre civarındadır. Gölde alabalık yaşamaktadır. Turizm Merkezi olarak belirlenen alanın ilgi odağı olan göl çevresinde topografya, yerleşme alanını sınırlamaktadır.

Bu nedenle kuzeybatıda belirlenen turizm yerleşme alanları ise kot farkı nedeniyle daha düşük rakımlarda kalmaktadır. Bu alanlarda yer alması düşünülen Konaklama tesislerinin göl ve civarını günübirlik, Uzungöl İnan Kardeşler aktiviteler için yoğun şekilde kullanmak isteyecekleri muhakkaktır. Bu durumda, Turizm Merkezi gelişmesinin sağlıklı ve başarılı olabilmesi için göl çevresindeki yapılaşmanın kesinlikle kontrol altında tutulması gerekmektedir.

Gölün Çaykara yönünden girişi bugünden büyük yapılarla (cami ve okul) kapatılmış durumdadır. Güneydoğuda yer alanda ise yapılaşma hızla artmaktadır.Halen gölün güneyinde, Haldizen deresi yanında yer alan özel sektör tarafından yapılmış bulunan 52 yatak kapasiteli ahşap bungalovlardan oluşan tesis başarılı bir uygulama olarak dikkat çekmektedir.

Güneye doğru uzayıp giden Haldizen deresi vadisi büyük doğa zenginliklerine sahiptir. Uzungöl'e yaklaşık 10 ile 20 km mesafede dağların yüksekliklerinde yer alan 10' kadar ufak göl yöredeki aktivite zenginliğini arttırmaktadır. Uzungöl'e bugün bile yabancı gruplar gelerek mevcut tesiste konaklamakta ve güneydeki göllere doğa içinde yürüyüşler yapılmaktadır.

Jeolojik Özellikler

Tabiat Parkı'nın batı ve güney kısımları yüksek dağlarla çevrilidir. Bu dağların vadi tabanına doğru oluşturdukları sarp ve dik yamaçların jeolajik yapıları genellikle volkanik ara tabakaları ise kretasea şeklindeki oluşumlardır. Yüksek tepeler ve mütemadi sırtlar plutonik ve kristalin şist, granit, diorit ve asit ezüv gibi kütlelerden oluşmaktadır. Ana kaya kil ve kumlu şistlerden oluşmaktadır. Bölgede en son volkanizma ile oluşan ve en geç yüzey kayacı olan bazaltları, daha yaşlı granit içerisinde gövdeler halinde bulunur. Uzungöl İnan Kardeşler . Daha çok Uzungöl çevresinde yüzlek veren bazaltlar; sert, sıkı ve dayanımlı olup, koyu gri ve siyahımsı gri renktedirler. Göl başlangıcında 10-10 m. Kalınlığında yeni alüvyon, çakıllı kumlu özelliktedir. Alana dik yamaçlarda sık bitki örtüsü sayesinde duran 0,5 – 4.0 m. Arasında değişen kalınlıklarda yamaç molozu vardır. Bu yamaö molozları yer yer akmaktadır.

Jeomorfolojik ÖZellikler

Tabiat Parkı'ndaki ana jeomorfolojik birim: V tipi şeklindeki vadi ve keskin sırtlardır. Vadi çok derin, vadi yamaçları sarptır. Ancak Haldizen deresinin geriye aşınım süreci sırasında henüz parçalayamadığı eğimi daha az olan bölümler vardır. Uzungöl de böyle bir düzlükte yer almaktadır.Bu düzlüğün hemen önündeki vadide bir eğim kırıklığı dikkat çeker.

Uzungöl çanağının belirmesinde ilk etkinin, gölün kuzey yamacındaki eski bir heyelan kütlesi olduğu düşünülebilir. Yörenin nemli iklimi nedeniyle bu heyelan kopma yeri ve hatta kayan kütlenin izleri büyük ölçüde silinmiştir. Göl çanağının oluşumunu sağlayan doğal setin içindeki iri ve köşeli bloklar bu heyelanın eseri olmalıdır. Ancak göl çanağının bugünkü durumunu almasında asıl etken bu heyelan kütlesinin üzerini örten ve Haldizen deresinin güney yamacında gelişmiş olan birikinti konisidir.

Klimatolojik Özellikler

Genel Karadeniz iklimi içinde, Doğu Karadeniz iklimi adı altında ayrı bir iklim karakterine sahiptir. Yazları ılık, rutubetli ve sisli, kışları serin ve yağışlıdır. Yağışlar bütün sene boyunca devam etmektedir. En yüksek aylık ortalama sıcaklık 15.5 C ile Temmuz ayında, en düşük ortalama sıcaklık -1.8 C ile Şubat ayında görülmüştür. Bölgedeki yağışların; ilkbaharda % 28.30, yazın % 24.23, sonbaharda %25.32 ve kışın % 21.65 oranında olduğu tespit edilmiştir. Yıllık yağış ortalaması 881.6 mm.dir. Yağış ortalamasının en yüksek olduğu ay 104 mm. ile Mayıs, en düşük olduğu ay ise 59.4 mm. ile Ocak ayıdır. Aylık ortalama nispi nem oranı % 78.8 dir. Uzungöl İnan Kardeşler Nispi nem oranının en yüksek olduğu ay % 89.6 ile Ağustos, en düşük olduğu ay % 71 ile Ocak ayıdır. Uzungöl'de kar yağışı genellikle Ekim-Nisan ayları arasında görülmektedir. Kar yılda ortalama 160 gün yerde kalmaktadır ve daha çok Ocak ile Şubat aylarında yağmaktadır. Ekim-Nisan ayları arasında kırağı görülmektedir. Bölgede hakim rüzgar yönü güney ve güneydoğudur.

Hidrojeolojik Özellikler

Uzungöl, Doğu Karadeniz bölümünde, Soğanlı dağlarından doğup, Of ilçe merkezi yakınından Karadenize dökülen Solaklı deresinin bir kolu olan Haldizen deresinin açtığı derin vedia içerisinde, derenin geriye aşınım dalgasının henüz yeterince ulaşamadığı bir göreli düzlükte yer alır. Göl, Demirkapı deresinin suları ile beslenir.Uzungöl İnan Kardeşler Gölün doğal bendini aşan sular, Haldizen deresi adını alarak Solaklı deresine ulaşır. Derin ve sarp bir yapıya sahip Uzungöl vadisi, anadere ve çok sayıdaki yan derlerle drene edilmektedir.

Toprak Özellikleri

Yörenin toprak grupları, gri-kahverengi podzolik ve yüksek dağ-çayır topraklardır. Gri-kahverengi podzolik topraklar sarp ve sığ kısımlarda yer alır. Diğer kısımlarda ise podzolik topraklar mevcuttur.

Fauna

Uzungöl'ü çevreleyen ormanlarda 20 adet memeli hayvanın yaşadığı tespit edilmiştir. Bunlar; Ursus arctos (Ayı), Rupicarpa rupicarpa (çengel boynuzlu dağ keçisi), Capreolurs capreolurs (Karaca),Uzungöl İnan Kardeşler Canis lopus (kurt), Vulpes vulpes (Tilki) Sus scrofa (yaban domuzu), Meles meles (Porsuk), Martes martes (ağaç sansarı), pipistrellus pipistrellus (cüce yarasa), Lepus europeaus (tavşan) dır.

Uzungöl Tabiat Parkı, kuş popülasyonu açısından da büyük önem arz etmektedir. Yapılan araştırmalarda Uzungöl'de 150 kuş türü tespit edilmiştir. Bunların 75'i yerli, 50'si göçmen, 14'ü kış ziyaretçisidir. 11 tür ise alan üzerinden transit geçer.

Tabiat Parkında yer alan bazı önemli kuş türleri şunlardır: Lyrurus miokesiewiczi (dağ horozu), Anas crecca (Çamurcun), Buteo buteo (şahin), Tetraogallus caspius (Urkeklik), Anas platyhynchos (yeşilbaş ördek), Hirunda rustica (kırlangıç), Accipiter nissus (atmaca), Ardea cinerea (gri balıkçıl).

Flora

Tabiat parkının zengin bitki örtüsü içinde hakim ağaç türü olan Doğu Ladini, genellikle doğu kayını ile yada saf olarak meşcere kurmaktadır. Tabiat Parkı'nda yapılan araştırmalar sonucu 157 adet bitki türü tespit edilmiştir. Yöreye ait vejetasyon dere orman ve alpin vejetasyonu olmak üzere üç gruba ayrılır.

a) Dere Vejetasyonu: Alnus glutinosa subsp.barbata (sakallı kızıl ağaç),Uzungöl İnan Kardeşler Castanea sativa (Anadolu kestanesi), Juglans regia (adi ceviz), Sambucus nigra (siyah mürver), Acer cappodocicum (doğu Karadeniz akçaağacı), Ulmus glabra (Doğu Karaağacı).

b) Orman Vejetasyonu: Abies nordmanniana subs.nordmanniana (Doğukaradeniz Köknarı), Picea orientalis (Doğu ladini), Taxux baccata (adi porsuk), Juglans regia (adi ceviz), Carpinus betulus (adi gürgen), Fagus orientalis (doğu kayını), Quercus hartwissiana (ıstranca meşesi), Ulmus glabra (doğu karaağacı), Berberis vulgaris ;(adi karamuk), Rhododendron luteum (sarı çiçekli orman gülü)

c) Alpin Vejetasyonu: Sedum spurium (dam koruğu), Astragalus sp. (Geven), Galium palustra (yoğurt otu), Silene alba, silene vulgaris, silene compacta (yapışkan otu).